Ya\u015fam\u0131n do\u011fas\u0131 gere\u011fi de\u011fi\u015fim ka\u00e7\u0131n\u0131lmazd\u0131r.\n\u0130lk\u00e7a\u011flardan bug\u00fcne dek de\u011fi\u015fime ayak uydurabilenler hayatta kalm\u0131\u015f, de\u011fi\u015fimi\nyakalayamayanlar ise tarihin tozlu sayfalar\u0131na kar\u0131\u015fm\u0131\u015ft\u0131r. Milenyum sonras\u0131\ninternetin hayat\u0131m\u0131za girmesiyle hayat\u0131n her alan\u0131nda keskin ve \u00e7ok h\u0131zl\u0131\nde\u011fi\u015fimler meydana gelmeye ba\u015flad\u0131. G\u00fcn ge\u00e7tik\u00e7e \u2018online\u2019 insan say\u0131s\u0131 artt\u0131.\nHer alanda oldu\u011fu gibi ticarette, internet ile birlikte bin y\u0131llard\u0131r s\u00fcre\ngelen formundan uzakla\u015fmaya ba\u015flad\u0131. \u00d6zellikle internet \u00fczerinden \u00e7al\u0131\u015fman\u0131n\nmekandan ve saatten ba\u011f\u0131ms\u0131z olmas\u0131 t\u00fcccarlar i\u00e7in b\u00fcy\u00fck bir avantaj sa\u011flad\u0131.\nElektronik ticaretin y\u00fckseli\u015fi ile birlikte elektronik para ve elektronik\nparan\u0131n alt t\u00fcr\u00fc olan \u2018sanal para\u2019 gibi yeni gereksinimler de ortaya \u00e7\u0131kt\u0131.\nHatta sanal paran\u0131n en bilinenlerinden biri olan \u2018bitcoin\u2019, son y\u0131llarda\nolduk\u00e7a pop\u00fcler bir hale gelmi\u015f olup \u00e7o\u011fular\u0131 i\u00e7in alt\u0131n, d\u00f6viz gibi bir yat\u0131r\u0131m\narac\u0131 haline geldi. <\/p>\n\n\n\n
Hayat\u0131m\u0131za\nh\u0131zl\u0131 bir giri\u015f yapan elektronik paran\u0131n tek ve ortak bir tan\u0131m\u0131n\u0131 yapmak zor. Avrupa\nBirli\u011fi elektronik paray\u0131 ilk olarak\nelektronik para, teknik bir ayg\u0131tta depo edilebilen parasal de\u011fer \u015feklinde\ngeni\u015f olarak tan\u0131mlanm\u0131\u015ft\u0131r[1]<\/strong><\/a>.<\/em>\nDaha sonras\u0131nda \u00f6deme i\u015flemlerinin yerine\ngetirilmesi i\u00e7in fon sa\u011flanmas\u0131 amac\u0131 ile \u00e7\u0131kar\u0131lm\u0131\u015f ve onu \u00e7\u0131karan haricinde\nger\u00e7ek ve t\u00fczel ki\u015fi taraf\u0131ndan kabul edilen, manyetik olanlar da d\u00e2hil\nelektronik olarak onu ihra\u00e7 edene kar\u015f\u0131 bir taleple temsil edilmek \u00fczere\ndepolanm\u0131\u015f parasal de\u011ferdir[2]<\/strong><\/a>.<\/em>\n\u015eeklinde ifade etmi\u015ftir. G\u00f6r\u00fcld\u00fc\u011f\u00fc \u00fczere elektronik paran\u0131n tan\u0131mlar\u0131ndaki ortak nokta elektronik ortamda\nsaklanabilme \u00f6zelli\u011fi ve paray\u0131 \u00e7\u0131karan kurulu\u015f d\u0131\u015f\u0131ndaki ki\u015filerce de kabul\nedilmesidir. <\/p>\n\n\n\n Elektronik para\nsanal paray\u0131 kapsamaktad\u0131r. Sanal para ve elektronik paran\u0131n her ikisi de\ndijital bi\u00e7imdedir. Ancak aralar\u0131nda farklar bulunmaktad\u0131r. Elektronik parada\nhesap birimi Euro, Dolar, T\u00fcrk Liras\u0131 gibi para birimleridir. Ancak sanal para birimleri\nLinden Dolar, Bitcoin gibi sonradan icat edilen ve yasal tedav\u00fcl\u00fc bulunmayan\npara birimleridir. Elektronik para, onu \u00e7\u0131karanlar\u0131n d\u0131\u015f\u0131ndakiler taraf\u0131ndan da\nkabul edilmektedir. Sanal para birimleri ise sanal bir topluluk i\u00e7inde kabul\nedilmektedir, d\u0131\u015far\u0131ya kapal\u0131d\u0131r. Elektronik para yasal olarak\nd\u00fczenlenmektedir. Buna kar\u015f\u0131l\u0131k sanal para birimlerinin kanuni d\u00fczenlemesi\nbulunmamaktad\u0131r. Elektronik paray\u0131 \u00e7\u0131karan yasal olarak d\u00fczenlenmi\u015f bulunan\nelektronik para kurulu\u015flar\u0131d\u0131r. Sanal paray\u0131 ise \u00f6zel ki\u015filer \u00e7\u0131karmaktad\u0131r.\nElektronik paran\u0131n arz\u0131 sabittir. Sanal parada ise paran\u0131n arz\u0131 sabit de\u011fildir,\nonu \u00e7\u0131karan\u0131n karar\u0131na ba\u011fl\u0131d\u0131r. Elektronik para, denetim alt\u0131ndad\u0131r. Sanal\nparada ise denetim yoktur.<\/p>\n\n\n\n Sanal para birimleri \u00fc\u00e7 \u015fekilde grupland\u0131r\u0131labilir. \u0130lk grupta kapal\u0131 sistem sanal para birimleri yer almaktad\u0131r. Bu gruptaki sanal para birimlerinin ger\u00e7ek hayat ile ba\u011flant\u0131s\u0131 yoktur. Buradaki para sadece bir oyun i\u00e7inde kullan\u0131labilmektedir. <\/p>\n\n\n\n \u0130kinci grupta\nise tek y\u00f6nl\u00fc ak\u0131\u015fa sahip sanal para birimleri vard\u0131r. Bu sistemde ger\u00e7ek para\nsanal paraya d\u00f6n\u00fc\u015ft\u00fcr\u00fclmektedir. Yani ger\u00e7ek para ile sanal para sat\u0131n\nal\u0131nmaktad\u0131r. Ancak daha sonra sanal para biriminin ger\u00e7ek paraya\nd\u00f6n\u00fc\u015ft\u00fcr\u00fclmesi m\u00fcmk\u00fcn de\u011fildir. Bu gruptaki baz\u0131 sanal para birimleri ile ger\u00e7ek\nhayattaki \u00fcr\u00fcn ve hizmetlerin de sat\u0131n al\u0131nmas\u0131 m\u00fcmk\u00fcnd\u00fcr.[3]<\/a> \u00d6rne\u011fin\nFacebook Credits, Facebook\u2019un sanal para birimidir. Facebook platformunda\nkullan\u0131c\u0131lar\u0131n sanal \u00fcr\u00fcn sat\u0131n alabilmesini sa\u011flayan bir uygulamad\u0131r. Bu para\nbirimi, kredi kart\u0131 ile PayPal hesab\u0131 ile veya di\u011fer \u00f6deme metotlar\u0131 ile sat\u0131n\nal\u0131nabilir. \u00d6nceleri Amerikan Dolar\u0131 d\u0131\u015f\u0131nda bir para birimi ile \u00f6deme yap\u0131lmak\nistenirse bu para \u00f6nce o g\u00fcnk\u00fc kur \u00fczerinden Amerikan Dolar\u0131\u2019na \u00e7evrilmekte\ndaha sonra bu para Facebook Credits\u2019e \u00e7evrilmekteydi. 1 Facebook Kredisi, 0.10\nAmerikan Dolar\u0131\u2019na e\u015fittir. Ancak 2012 y\u0131l\u0131ndan bu yana 15 \u00e7e\u015fit para birimi\nFacebook Kredisi\u2019ne \u00e7evrilebilir. Al\u0131nan Facebook Credits daha sonra ger\u00e7ek\nparaya \u00e7evrilemez. Bununla birlikte Facebook Haziran 2012 tarihinde art\u0131k kendi\npara sistemi olan Facebook Credits\u2019i kullanmayaca\u011f\u0131n\u0131, Facebook Credits para\nbirimi olanlar\u0131n hesaplar\u0131nda bunlar\u0131 kendi para birimlerine \u00e7evrilmi\u015f olarak\nbulacaklar\u0131n\u0131 duyurmu\u015ftur[4]<\/a><\/p>\n\n\n\n \u00dc\u00e7\u00fcnc\u00fc grupta ise iki y\u00f6nl\u00fc ak\u0131\u015fa sahip sanal para birimleri bulunmaktad\u0131r. Burada kullan\u0131c\u0131lar kendi para birimlerini sanal para birimine d\u00f6n\u00fc\u015ft\u00fcrebilmekte, isterlerse de tekrar sanal para birimini ger\u00e7ek para birimine d\u00f6n\u00fc\u015ft\u00fcrebilmektedirler. Bu gruptaki sanal para birimi t\u0131pk\u0131 ger\u00e7ek hayattaki di\u011fer para birimleri gibi d\u00f6n\u00fc\u015ft\u00fcr\u00fclebilir durumdad\u0131r. Bu gruptaki sanal para birimleri ile sanal ve ger\u00e7ek \u00fcr\u00fcn ve hizmetlerin sat\u0131n al\u0131nmas\u0131 m\u00fcmk\u00fcnd\u00fcr. Bu t\u00fcr sanal paralar\u0131n en pop\u00fcleri \u2018\u2019bitcoin\u2019\u2019dir. Ger\u00e7ek para birimleri ile sanal para birimi olan Bitcoin sat\u0131n al\u0131nabilir. \u0130stenirse sahip olunan Bitcoin tekrar ger\u00e7ek paraya \u00e7evrilebilir. <\/p>\n\n\n\n Bitcoin ilk kripto para birimidir. \u00c7al\u0131\u015fma prensibi\nkriptografi (\u015fifreleme) y\u00f6ntemine dayan\u0131r. Bitcoini bulan ki\u015finin ger\u00e7ek\nkimli\u011fi halen net olarak bilinmemektedir. Yaln\u0131zca kendilerine Satoshi Nakamoto\nad\u0131n\u0131 veren ki\u015filer veya organizasyon taraf\u0131ndan geli\u015ftirildi\u011fi bilinmektedir.\nBuna ra\u011fmen bitcoin kullananlar\u0131n, stoklayanlar\u0131n say\u0131s\u0131 her ge\u00e7en g\u00fcn art\u0131\u015f\ng\u00f6stermektedir. Bitcoin internet d\u0131\u015f\u0131nda da kullan\u0131lmaktad\u0131r bunun yan\u0131 s\u0131ra\nkullan\u0131c\u0131lar\u0131n kimlikleri anonim olarak kalabilmektedir. Bitcoin kullanabilmek\ni\u00e7in \u00f6ncelikle kullan\u0131c\u0131lar\u0131n bilgisayarlar\u0131na \u00fccretsiz, a\u00e7\u0131k kaynak yaz\u0131l\u0131m\u0131\nindirmeleri gerekmektedir. Bitcoin bu anlamda hem sanal para biriminin ad\u0131 hem\nde program\u0131n ad\u0131d\u0131r. Sat\u0131n al\u0131nan bitcoinler kullan\u0131c\u0131n\u0131n bilgisayar\u0131ndaki\ndijital c\u00fczdanda saklan\u0131r. Bir bitcoin bir dijital imza zincirinden\nolu\u015fmaktad\u0131r. Her bitcoin sahibi bir a\u00e7\u0131k anahtar bir de \u00f6zel anahtara\nsahiptir. Bu anahtarlar bir dosyada saklanmaktad\u0131r. E\u011fer bu dosya bilgisayardan\nsilinirse ya da kaybedilirse bununla ba\u011flant\u0131l\u0131 bitcoin\u2019ler de kaybedilmi\u015f\nolacakt\u0131r. bitcoin transferinin yap\u0131lmas\u0131 i\u00e7in teknik olarak, bitcoin\ng\u00f6nderilmek istenen ki\u015finin bitcoin g\u00f6nderecek ki\u015fiye a\u00e7\u0131k anahtar\u0131n\u0131 g\u00f6ndermesi\ngerekmektedir. <\/p>\n\n\n\n Bitcoin ile kolay \u00f6deme s\u00fcreci olu\u015fturmak ama\u00e7lanmaktad\u0131r. \u0130nternet \u00fczerinden yap\u0131lacak al\u0131\u015fveri\u015flerin \u00f6demesinin daha h\u0131zl\u0131 \u015fekilde tamamlanmas\u0131na olanak sa\u011flar. Kullan\u0131c\u0131y\u0131 kart bilgileri, sms do\u011frulamas\u0131 gibi s\u00fcre\u00e7lerden muaf tutar. Bitcoin ile yap\u0131lacak \u00f6demeleri kabul edebilmek i\u00e7in tek gerekli olan Bitcoin dijital c\u00fczdan uygulamas\u0131ndaki kodu telefonun ekran\u0131na getirmek ve \u00f6deme yapmak isteyen ki\u015finin bu kodu taramas\u0131na izin vermektir. Neredeyse t\u00fcm ak\u0131ll\u0131 telefonlarda bulunan NFC[5]<\/a> radyo teknolojisi ile iki telefonu birbirine dokundurarak da bu i\u015flem ger\u00e7ekle\u015ftirilebilir. Bitcoin ile \u00f6demede nakit parada oldu\u011fu gibi anonim kal\u0131nmas\u0131 m\u00fcmk\u00fcnd\u00fcr. Bununla birlikte Bitcoin tamamen anonimdir denemez. T\u00fcm Bitcoin transfer i\u015flemleri aleni olarak ger\u00e7ekle\u015fmektedir ve a\u011fda s\u00fcrekli olarak yer almaktad\u0131r. Bu sayede isteyen ki\u015fi herhangi bitcoin adresine ait bitcoin transfer i\u015flemlerinin miktar\u0131n\u0131 g\u00f6rebilecektir. Ancak o adresin sahibi olan bitcoin kullan\u0131c\u0131s\u0131n\u0131n kimli\u011fi gizlidir. Bu nedenle bir Bitcoin adresinin bir defa kullan\u0131lmas\u0131 \u00f6nerilmektedir. bitcoin kullan\u0131c\u0131lar\u0131na gizlili\u011fi koruyabilmeleri i\u00e7in takip edilmesi gereken prosed\u00fcrleri kendi sitesinde a\u00e7\u0131klamaktad\u0131r. Bitcoin ile yap\u0131lan transfer i\u015flemlerinde i\u015flemin geriye al\u0131nmas\u0131 m\u00fcmk\u00fcn de\u011fildir. Sadece \u00f6demeyi alan ki\u015fi ancak fazla ald\u0131\u011f\u0131 miktar\u0131 geriye \u00f6deyebilir. Bu nedenle sadece g\u00fcvenilen ve bilinen ki\u015fi ile Bitcoin transfer i\u015flemlerinin yap\u0131lmas\u0131 \u00f6nerilmektedir. Bitcoin yaz\u0131m hatalar\u0131n\u0131 alg\u0131layabilen bir sistemdir. Genellikle yanl\u0131\u015fl\u0131kla hatal\u0131 yaz\u0131lm\u0131\u015f bir adrese para g\u00f6nderilmesine sistem izin vermeyecektir. T\u00fcm bunlar\u0131n yan\u0131nda bitcoin\u2019in de\u011feri \u00e7ok h\u0131zl\u0131 de\u011fi\u015fmektedir ve siber sald\u0131r\u0131lara a\u00e7\u0131kt\u0131r. Bu noktada Bitcoin\u2019in y\u00fcksek riskli bir malvarl\u0131\u011f\u0131 oldu\u011fu, sadece kayb\u0131 halinde buna katlan\u0131labilecek kadar paran\u0131n bitcoin olarak tutulmas\u0131 gerekti\u011fi, daha fazlas\u0131n\u0131n kullan\u0131c\u0131lar\u0131n kendi para birimlerine \u00e7evrilerek saklanmas\u0131n\u0131n daha uygun olaca\u011f\u0131 bitcoinin kendi internet sitesinde belirtilmektedir[6]<\/a> Sayd\u0131\u011f\u0131m\u0131z durumlar\u0131n haricinde devletlerin bitcoini tehdit olarak g\u00f6rmesinin en b\u00fcy\u00fck nedenlerinden biri de para basma konusunda merkez bankalar\u0131n\u0131n tekelinin bitcoin ile birlikte sona erece\u011fi d\u00fc\u015f\u00fcncesidir. <\/p>\n\n\n\n T\u00fcm bu bilgiler \u0131\u015f\u0131\u011f\u0131nda sanal para olan bitcoin, bildi\u011fimiz anlam\u0131yla paran\u0131n de\u011fi\u015fim arac\u0131 olma \u00f6zelli\u011fini ta\u015f\u0131maktad\u0131r. Ancak geleneksel paran\u0131n aksine bitcoin genel kabul edilebilirlik \u00f6zelli\u011fine sahip de\u011fildir. Al\u0131\u015fveri\u015fi ger\u00e7ekle\u015ftiren her iki taraf\u0131n da bitcoini para birimi olarak kabul etmesi gerekmektedir. Elektronik paran\u0131n kullan\u0131lmas\u0131 geleneksel paradan farkl\u0131 olarak bilgisayar ve yaz\u0131l\u0131m kullan\u0131m\u0131n\u0131 gerektirebilmektedir. Ayr\u0131ca elektronik para t\u00fcketiciler aras\u0131nda geleneksel para gibi dola\u015f\u0131m kabiliyetine sahip de\u011fildir. Ayr\u0131ca elektronik paran\u0131n kullan\u0131m\u0131n\u0131n maliyetli olmamas\u0131 elektronik paraya di\u011fer \u00f6deme ara\u00e7lar\u0131 kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131nda \u00fcst\u00fcnl\u00fck sa\u011flayan bir \u00f6zelliktir. Bu \u00f6zelliklerinin yan\u0131nda bitcoinin d\u00fcnyada oldu\u011fu gibi \u00fclkemizde de bilinirli\u011fi ve kullan\u0131m\u0131 h\u0131zla artmaktad\u0131r ancak \u00fclkemizde bu konuyla ilgili bir hukuki d\u00fczenleme mevcut de\u011fildir. Sanal paralar\u0131n da kullan\u0131m\u0131n artmas\u0131yla bireylerin haklar\u0131n\u0131n koruma alt\u0131na al\u0131nmas\u0131na ili\u015fkin hukuki d\u00fczenlemeler yap\u0131lmas\u0131 zorunluluk halini alm\u0131\u015ft\u0131r. Bitcoine ili\u015fkin yasal d\u00fczenlemelerin bulunmamas\u0131 ve \u015fimdilik istismara uygun teknolojik altyap\u0131lar\u0131 itibariyle k\u00f6t\u00fc niyetli kullan\u0131mlar\u0131n \u00f6n\u00fcn\u00fcn kesilmesi ve yapt\u0131r\u0131ma tabi tutulmas\u0131 gerekmektedir. Artan hacmi ile yat\u0131r\u0131m arac\u0131 olarak g\u00f6r\u00fclen bitcoin yasal olarak d\u00fczenlenerek, hem bireylerin hem de kamunun hukuku g\u00f6zetilmelidir. Bitcoin ve kriptopara al\u0131m-sat\u0131m yapan \u015firketler, kanunlarla denetim alt\u0131na al\u0131narak standartlar getirilmeli, gerekti\u011fi takdirde bu \u015firketler vas\u0131tas\u0131yla elde edilen gelirler vergilendirilmelidir. Denetime tabi \u015firketler d\u0131\u015f\u0131nda sanal para al\u0131m-sat\u0131mlar\u0131 yapt\u0131r\u0131ma tabi tutulmal\u0131 ve bireylerin dolay\u0131s\u0131yla kamunun hukuki g\u00fcvenli\u011fi sa\u011flanmal\u0131d\u0131r. B\u00f6ylelikle g\u00fcven ortam\u0131 tesis edilerek haklar ve h\u00fcrriyetler g\u00fcvence alt\u0131na al\u0131nm\u0131\u015f olacakt\u0131r. [1]<\/a> European\nCentral Bank: Report on Electronic Money, Frankfurt 1998, s.7,<\/p>\n\n\n\n https:\/\/www.ecb.europa.eu\/pub\/pdf\/other\/emoneyen.pdf<\/a><\/p>\n\n\n\n [2]<\/a> \u0130lgili\nmaddenin \u0130ngilizce metni \u201celectronic money means electronically, including<\/p>\n\n\n\n magnetically, stored monetary value as represented by\na claim on the issuer which is <\/p>\n\n\n\n issued on receipt of funds for the purpose of making\npayment transactions as defined in<\/p>\n\n\n\n point of 5 of Article 4 of Directive 2007\/64\/EC, and\nwhich is accepted by a natural or legal person other than the electronic money\nissuer.\u201d \u015feklindedir (2009\/110say\u0131l\u0131 Direktif<\/p>\n\n\n\n m.2).<\/p>\n\n\n\n [3]<\/a> European Central Bank, 2012, s.14.<\/p>\n\n\n\n [4]<\/a> European\nCentral Bank, 2012, s.14.<\/p>\n\n\n\n [5]<\/a> NFC,\nNear Field Communication kelimelerinin k\u0131saltmas\u0131d\u0131r ve yak\u0131n alan ileti\u015fimianlam\u0131na gelmektedir. \u201c\u0130ki elektronik cihaz\u0131n kolay,\nbasit ve g\u00fcvenli haberle\u015fmesi i\u00e7intasarlanm\u0131\u015f k\u0131sa mesafe temass\u0131z teknoloji\nstandard\u0131d\u0131r. NFC haberle\u015fmesi iki NFCuyumlu cihaz\u0131n birbirine birka\u00e7 santimetre yakla\u015ft\u0131r\u0131lmas\u0131 ile aktifle\u015ftirilir. NFC uygulamalar\u0131; \u00f6deme ve toplu ta\u015f\u0131ma biletleri gibi temass\u0131z i\u015flemleri, takvim senkronizasyonu veya elektronik kartvizit gibi basit ve h\u0131zl\u0131 veri transferini ve dijital i\u00e7eriklere eri\u015fimi kapsamaktad\u0131r.\u201d NFC ile detayl\u0131 bilgi i\u00e7in bkz. <\/p>\n\n\n\n http:\/\/www.nfcmerkezi.com\/ pages\/nfc_nedir.aspx<\/a><\/p>\n\n\n\n [6]<\/a> https:\/\/bitcoin.org\/en\/you-need -to-know<\/p>\n\n\n\n
<\/p>\n\n\n\n
\n\n\n\n